Lekcja #16 Czas przyszły (futurum) - czasowniki modalne

 W języku norweskim czas przyszły można tworzyć na kilka sposobów, najprostszym i najczęściej wykorzystanym sposobem jest korzystanie z czasowników modalnych takich jak å ville, å skulle, å måtte, å kunne, å burde.

Gdzie:

å ville- chcieć

å skulle - mieć powinność

å måtte - musieć

å kunne - móc, być w stanie
å burde - powinno się, należało by coś zrobić

Przy tworzeniu zdania używamy czasowników w czasie teraźniejszym czyli,

vil - chcę
skal - ten czasownik nie ma jako takiego polskiego odpowienika, wyraża on po prostu czas przyszły i jest to najczęściej wykorzysywany czasownik w czasie futurum
må - muszę
kan - mogę, jestem w stanie
bør - powinienem

Konstrukcja zdania w czasie przyszłym jest bardzo prosta:

pomiot + czasownik modalny + czasownik w czasie teraźniejszym + reszta zdania.

Konstrukcja zdania przeczącego w czasie przeszłym:

pomiot + czasownik modalny + ikke + czasownik w czasie teraźniejszym + reszta zdania.

Konstrukcja pytania w czasie przyszłym:

czasownik modalny + podmiot + czasownik w czasie teraźniejszym + reszta zdania.

!! Zdanie przeczące z wykorzystanie må (musieć) będzie oznaczało nie mogę (forma zakazu), a nie nie muszę

Wiem że może to się wydawać skomplikowane lecz w gruncie rzeczy jest bardzo proste.

Np.

Aby w czasie teraźniejszym przetłumaczyć zdanie "Jadę do Norwegii", potrzebujemy takich słów

Jeg - Ja (w jęz. polskim osoba jest pomijana)

å reise - podróżować

til - do 

Norwegia - Norge

więc czas teraźniejszy będzie wyglądał w następujący sposób:

Jeg reiser til Norge

(Więcej o czasie teraźniejszym w lekcji #5)

Aby to zdanie przedstawić w czasie przyszłym:

Jeg skal reise til Norge - Pojadę do Norwegii / Będę jechał do Norwegii

Jeg vil reise til Norge - Chce jechać do Norwegii

Jeg må reise til Norge - Muszę jechać do Norwegii

Jeg kan reise til Norge - Mogę jechać do Norwegii
Jeg bør reise til Norge - Powinienem pojechać do Norwegii

Zdanie przeczące:

Jeg skal ikke reise til Norge - Nie pojadę do Norwegii 

Jeg vil ikke reise til Norge - Nie chce jechać do Norwegii

itd.

Pytanie:

Skal jeg reise til Norge - Pojadę do Norwegii ?

itd.

Lekcja #15 Słówka #3 - Członkowie rodziny

Liczba pojedyńcza		Liczba mnoga
Forma nieokreślona	Forma określona	Forma nieokreślona	Forma określona
ei mor (matka)	mora	mødre	mødrene
en far (ojciec)	faren	fedre	fedrene
ei søster (siostra)	søstera	søstre	søstrene
en bror (brat)	broren	brødre	brødrene
ei tante (ciotka)	tanta	tanter	tantene
en onkel (wujek)	onkelen	onkler	onklene
ei bestemor (babcia)	bestemora	bestemødre	bestemødrene
en bestefar (dziadek)	bestefaren	bestefedre	bestefedrene
ei datter (córka)	dattera	døtre	døtrene
en sønn (syn)	sønnen	sønner	sønnene
en mann (mąż)	mannen	menn	mennene
ei kune (żona)	kuna	kuner	kunene
en sønn (syn)	sønnen	sønner	sønnene
ei svigermor (teściowa)	svigermora	svigermødre	svigermødrene
en svigerfar (teść)	svigerfaren	svigerfedre	svigerfedrene
ei svigerdatter (synowa)	svigerdattera	svigerdøtre	svigerdøtrene
en svigersønn (zięć)	svigersønnen	svigersønner	svigersønnene
et barn (dziecko)	barnet	barn	barnene
et barnebarn (wnuk)	svigersønnen	barnebarn	barnebarnene

W języku norweskim istnieje również drugi, bardziej dokładny sposób na określanie dziadków i wnuków.

mormor - matka matki (babcia od strony matki itd.)
morfar - ojciec matki
farfar - ojciec ojca
farmor - matka ojca

Lekcja #14 Odmiana osób przez przypadki

Odmiana osób przez przypadki jest jedną z ważniejszych rzeczy przy nauce języka i o ile w języku polskim mamy przypadków 7 (mianownik, dopełniacz, celownik itd) to w języku norweskim utrzymały się tylko 2, mianownik i cała reszta. (Z ciekawostek węgierski ma 29 :)

Mianownik jeg du ham hun vi dere de

D/C/B/N/Msc meg deg ham henne oss dere dem

Tłumaczenie mnie, mi, mną ci, tobie, tobą jego, niego,nim jej,niej,nią nas, nam, nami was, wam, wami ich, nim, nimi

Lekcja #13 Liczba mnoga

Jak pamiętamy z lekcji 3 rzeczowniki posiadają rodzaj określony i nieokreślony (w skrócie, w zależności czy mówimy o rzeczy znanej czy nie znanej w danym momencie) dlatego też przy poznawaniu liczby mnogiej również będzie podział na formę określona i nieokreśloną.

Przy tworzeniu liczny mnogiej jest kilka zasad, poniżej kilka z nich.

Zasada #1 Ogólna

Liczba pojedyńcza		Liczba mnoga
Forma nieokreślona	Forma określona	Forma nieokreślona	Forma określona
en bil (samochód)	bilen	biler	bilene
en venn (przyjaciel)	vennen	venner	vennene
en gutt (chłopiec)	gutten	gutter	guttene
ei gate (ulica)	gata	gater	gatene
et vindu (okno)	vinduet	vinduer	vinduene
ei jente (dziewczyna)	jenta	jenter	jentene

Zasada #2 Rzeczowniki jednosylabowe typu et

Liczba pojedyńcza		Liczba mnoga
Forma nieokreślona	Forma określona	Forma nieokreślona	Forma określona
et barn (dziecko)	barnet	barn	barna
et hus (dom)	huset	hus	husene
et dyr (zwierze)	dyret	dyr	dyra

Zasada #3 Rzeczowniki kończące się na -er oraz wszystkie zawody, narodowości

Liczba pojedyńcza		Liczba mnoga
Forma nieokreślona	Forma określona	Forma nieokreślona	Forma określona
en bygger (budowlaniec)	byggeren	byggere	byggerne
en lærer (nauczyciel)	læreren	lærere	lærerne
en genser (sweter)	genseren	gensere	genserne
en baker (piekarz)	bakeren	bakere	bakerne
en elektriker (elektryk)	elektrikeren	elektrikere	elektrikerne
en tysker (niemiec)	tyskeren	tyskerene	tyskerne

Zasada #4 Rzeczowniki kończące się na -el

Liczba pojedyńcza		Liczba mnoga
Forma nieokreślona	Forma określona	Forma nieokreślona	Forma określona
en sykel (rower)	sykelen	sykler	syklene
en nøkkel (klucz)	nøkkelen	nøkler	nøklene
et regel (regał)	regelen	regler	reglene

Zasada #5 Wyjątki

Liczba pojedyńcza		Liczba mnoga
Forma nieokreślona	Forma określona	Forma nieokreślona	Forma określona
ei/en bok (książka)	boka/boken	bøker	bøkene
en man (mężczyzna)	manen	men	menene
en tann (ząb)	tannen	tenner	tennene

W przypadku zasady 3 i 4 rzeczowniki w liczbie mnogiej traca podwójną spółgłoskę.

W języku norweskim podobnie jak w polskim istanieja rzeczowniki występujące tylko w liczbie mnogiej. np. søsken (rodzeństwo), foreldre (rodzice), briller (okulary), penger (pieniądze).

Lekcja #12 Stopniowanie przymiotników

Każdy w przymiotników można wyrazić w 3 stopniach. Stopień równy (positiv), wyższy (komparativ) i najwyższy (superlativ) (np. ładny, ładniejszy, najładniejszy)

W języku norweskim podobnie jak w polskim stopniowanie przymiotników możemy wykonać na dwa sposoby.

Sposób I (przed dodanie przyrostka)

np.

	l. pojedyńcza (en/ei)	l. pojedyńcza (et)	l. mnoga
1.	fin	fint	fine
2.	finere	finere	finere
3.	finest	finest	fineste

ładny, ładniejszy, najładniejszy

Sposób II (opisowy - stosowany kiedy przymiotnik ma więcej niż dwie sylaby)

Stopniowanie w górę

1. vanskelig
2. mer vanskelig
3. mest vanskelig

Co oznacza: trudny, bardziej trudny, najbardziej trudny

Stopniowanie w dół

1. vanskelig
2. mindre vanskelig
3. minst vanskelig

Co oznacza: trudny, mniej trudny, najmniej trudny

Wyjątki

duży - stor, større, størst (duży, większy, największy)
mały - liten, mindre, minst
stary - gammel, eldre, eldst
młody - ung, yngre, yngst
ciężki - tung, tungre, tyngst
dobry - god, bedre, best
zly - dårlig, verre, verst
długi - lang, lengre, lengst
chętnie - gjerne, heller, helst
wiele (niepoliczalne) - mye, mer, mest
wiele (policzalne) - mange, flere, flest